Во нашите домови има пестициди. Тие се вовлекоа во секоја пора, се наоѓаат во храната, водата, овошјето, зеленчукот, па дури и во домашната прашина. Тоа е резултат од студијата „Да ги спасиме пчелите и фармерите“ што ја започна Европската граѓанска иницијатива (ЕЦИ).
Постојат бројни последици од употребата на пестициди врз човечкиот организам.
Тие се канцерогени, предизвикуваат нон-Хочкинов лимфом, влијаат врз репродуктивното здравје, предизвикуваат болки во стомакот, дебелина, дијабетес, алергии, невролошки проблеми, вознемиреност, астма, Паркинсонова болест.
За потребите на студијата, жителите од интензивните земјоделски области во дваесетина земји на ЕУ, вклучително и Хрватска, зедоа примероци од домашна прашина од нивните спални соби, што потоа беше тестирано во специјализирани лаборатории во Франција за присуство на 30 пестициди од 450 можни, колку што се регистрирани во ЕУ.
И конечните наоди беа позитивни на пестициди. Студијата покажа дека луѓето кои живеат во интензивни земјоделски области на растојание помало од сто метри од земјоделските области токму заради примена на пестициди, имаат зголемен ризик да развијат разни болести.
Во студијата се нагласува дека земјоделството во ЕУ е многу зависно од хемикалии (пестициди и ѓубрива) и дека повеќе од 400.000 тони пестициди се користат годишно за заштита на земјоделските култури.
Во овој вкупен збир, улогата на Хрватска не е занемарлива. Всушност, покрај легалните производи за заштита на растенијата, Вивијан Грисогоно од здружението „Еко Хвар“ учествуваше во истражувањето на Европската граѓанска иницијатива (ЕЦИ), каде дојде до поразителни резултати.
Како што ни кажува, примероци од прашина, кои потоа биле анализирани како дел од студијата, зела во куќата на нејзината пријателка во населбата Свирче, недалеку од лозјата, а резултатите во никој случај не се добри.
„Присуството на дури осум различни фунгициди, хербициди, инсектициди кои влегле во куќата од околината и кои се многу штетни за здравјето, најчесто се канцерогени, но можат да предизвикаат и оштетување на невролошкиот систем, да ја намалат плодноста, да предизвикаат алергии на кожата и заболувања на тироидната жлезда.и црниот дроб“, предупредува Грисогоно.
Еколошките здруженија се изненадени што резултатот е толку лош на островот Хвар, каде што всушност нема интензивно земјоделство. Тие се прашуваат како би било доколку истражувањето се спроведе во други области.
„Во Хрватска, примерокот е земен на островот Хвар, место што треба да биде чисто, здраво и безбедно, но тоа, за жал, не е така. Пестицидите, иако не ги гледаме, ниту можеме да ги откриеме без лабораториски испитувања, сепак се присутни во нашето секојдневје, во воздухот, водата, почвата, и секако во храната“, изјави Наталија Свртан од здружението „Земјени патеки“.
„Со енормно оптоварување на нашето тело со разни хемикалии преку средствата за чистење на домаќинствата, средства за хигиена, козметика и индустриско и автомобилско загадување, дополнителното оптоварување со пестициди може да биде само онаа капка што ќе ја прелие чашата и ќе стане поттик за развој на опасни и смртоносни болести и многу нарушувања“, вели Свртан, која нагласува дека во Хрватска се врши само контрола на остатоците од пестициди од етилен оксид, додека во ЕУ се регистрирани 450 различни средства за употреба во земјоделството.
„Граѓаните мора да знаат што јадат и што купуваат“, решителна е Свртан.
Таа верува дека со контролирањето на примената на пестициди на терен не би се постигнало многу. Всушност, земјоделците треба да бидат способни да се преселат на одржливо и безопасно земјоделско производство, кое на крајот е и финансиски исплатливо.
Сепак, речиси е невозможно да се усогласат барањата за интензивно земјоделско производство со барањата на органските здруженија, кои прокламираат органско земјоделство без пестициди. Точно, имаме и органско производство на овошје и зеленчук, што не е доволно за да го задоволи домашниот пазар.
Агрономите посочуваат дека треба да знаете како да работите со пестициди. Ако се почитува начинот на примена и периодот на повлекување (времето што треба да помине од третманот до потрошувачката на производот), пестицидите не се штетни за животната средина или здравјето на луѓето. Меѓутоа, ако за време на прскањето и третманот на земјоделските култури заштитното средство се става од око, па следниот ден овошјето и зеленчукот се донесе на пазарот, тогаш сите имаме проблем, е мислењето на агрономите.
Истото е и со фрлањето на празна амбалажа по употребата на заштитна опрема. Државата регулираше сѐ законски, само тоа треба да се почитува и да се спроведат соодветни контроли на терен и сите оние што не се придржуваат кон овие правила треба да бидат казнети – решителни се агрономите и земјоделците со кои разговаравме.
Па сигурно нема со рака да кубам трева
Без употреба на производи за заштита на растенијата, невозможно е интензивно производство во маслиновите градини, во овоштарниците, зеленчуковите градини и лозјата.„Како некој ќе обработува хектар земја без, на пример, да користи средства за контрола на плевелите? Па, претпоставувам дека нема да ја кубеме тревата со раце“, вели еден овоштар кој сакаше да остане анонимен.
Многумина се откажаа од одгледување компири
Најголемите полемики се водеа околу употребата на Цидокор, кој се користи во земјоделството за контрола на плевелите, а неодамна и за употребата на Тубирите – средство против ртење на компирот.Поради забраната на Туберите, многумина во Хрватска се откажаа од производството на компир, бидејќи новите еколошки средства за контрола на ртење се премногу скапи и бараат посебни складишта со вградени системи за вентилација, што резултираше со пад на производството и на крајот повисоки цени на компирот.
Фото: Pexels
